Osteoporoz (kemik erimesi) ve erken tanı

Bağımsızlığınızı korumanın ilk adımı

Osteoporoz sizden özgürlüğünüzü çalabilir

Osteoporoz ve osteoporoza bağlı gelişen kırıklar, sizin hareket yeteneğinizi ve özgürlüğünüzü elinizden alabilir. Osteoporoz, kemiklerinizin gücünü azaltan ve onların kolayca kırılmasına yol açan bir hastalıktır. 50 yaş üzerindeki kadınların yaklaşık % 54'ünde osteoporoz veya osteoporoza bağlı kırık gelişme riski vardır. Bir kadında tek başına kalça kırığı görülme riski, meme, rahim ve yumurtalık kanseri gelişme riskinin toplamına eşittir. Kalça kırığı gelişen kadınların %24’ü bir yıl içerisinde hayatını kaybetmektedir.

Bir kemik mineral yoğunluğu (KMY) testi doktorunuzun ihtiyaç duyduğu bilgileri sağlayabilir

Kemik mineral yoğunluğu (KMY) testleri; omurga, kalça, bilek ve diğer iskelet bölgelerinin kemik yoğunluğunu belirlemek için az miktarda radyasyon kullanılarak yapılan testlerdir. Sonuçlarınız sizinle aynı cinsiyette olan sağlıklı genç yetişkinlerin ortalama kemik yoğunluğu ile karşılaştırılır. Bu bilgi doktorunuzun osteoporoz tanısı koymasına veya gelecekte osteoporoz gelişme riskinizi değerlendirmesine yardımcı olur.

Osteoporozda kemik mineral yoğunluğu (KMY) testleri

KMY testi niçin önerilir?

Doktorunuz KMY testini şu sebeplerle isteyebilir:

• Bir kırık oluşmadan önce osteoporoz tanısını doğrulamaya yardımcı olur.

• Osteoporoz gelişmeden önce düşük kemik yoğunluğunu tespit eder.

• Tedavinin zaman içindeki kemik yoğunluğu üzerindeki etkilerini izler (en az 12 ila 24 aylık aralıklarla).

Doktorlar birçok farklı tip hastaya bu testi önerilirler. Bu hastalar; osteoporoz için hiç tedavi görmemiş ama osteoporoz risk faktörlerini taşıyan hastalar, steroid tedavisi alan veya daha önce almış olan hastalar, hipertiroidisi olan hastalar ve osteoporoza bağlı kırığı olduğu düşünülen hastalardır. Daha başka birçok hastalık veya hastaya da KMY testi önerilmektedir.

Erken teşhis yaşamınızda bir fark yaratabilir

KMY testinizin sonucuna göre, siz ve doktorunuz hangi yaşam tarzı değişikliklerinin yapılması gerektiğini, hangi tedavi önlemlerinin alınması gerektiğini ve ek testlere ihtiyaç duyulup duyulmayacağını belirleyebilirsiniz. Osteoporoz tanısı konulursa, kemik yoğunluğunu artırabilecek ve kırık riskini azaltabilecek tedaviler mevcuttur.

Kemik mineral yoğunluğu testi kemik taraması ile aynı mıdır?

Hayır. "Kemik taraması", bir radyoaktif madde enjeksiyonu gerektiren bir işlemdir. Kemik mineral yoğunluğu testi ise daha hızlı bir testtir. İşlem öncesinde özel hazırlayıcı içecekler, ilaçlar veya enjeksiyonlar gerektirmez.

Ne kadar radyasyona maruz kalacağım?

Çoğu durumda, maruz kalacağınız radyasyon miktarı standart bir akciğer filminden alacağınız radyasyondan daha az olacaktır. Birçok medikal işlemde olduğu gibi, hamileyseniz doktorunuza bilgi verdiğinizden emin olun.

Osteoporozda Risk Faktörleri

Eğer menopoza girmişseniz, bir kemik yoğunluğu testinin sizin için gerekli olup olmadığını doktorunuza danışın. Menopoz sonrası kadınlar osteoporoz riski altındadır. Aşağıdaki faktörlerden herhangi birinin varlığı sizin bu riskinizi artırabilir.

• Yaş (ilerleyen yaşla birlikte kemik kaybı artar)

• Hareketsiz yaşam tarzı

• Zayıf ve minyon yapı

• Daha önce gelişen kırıklar

• Ailede osteoporoz öyküsü

• Erken menopoz (45 yaşından önce)

• Sigara içmek

• Bazı ilaçlar (steroid ve tiroit ilaçları dâhil)

• Alkol kullanımı

• Yetersiz kalsiyum alımı

NOT: Bu faktörlerin herhangi birinin varlığının osteoporoz riskini artırdığı kabul edilmektedir. Bu faktörlerden hiçbirine sahip olmasanız bile hala osteoporozunuz olabilir - sadece bir kemik mineral yoğunluğu testi, doktorunuzun tanı koymasına yardımcı olabilir.

Kemik Erimesi (Osteoporozdan) Korunma

Hayatınız boyunca kemiklerinizi sağlıklı tutmak için iyi beslenme ve düzenli egzersiz şarttır.

Protein

Kemiğin yapı taşlarından birisi proteindir. İnsanların birçoğu diyetlerinde bol miktarda protein alırken, bazıları hiç almaz. Vejetaryenler ve yeterince et tüketmeyenler diyetlerinde soya, kuruyemiş, baklagiller, süt ve yumurta gibi uygun kaynakları tüketirlerse yeterli protein alabilirler. Daha yaşlı yetişkinler çeşitli nedenlerle daha az protein tüketebilirler. Bu hastalar için protein takviyesi bir seçenektir.

Vücut ağırlığı

Düşük kilolu olmak kemik kaybı ve kemik erimesine bağlı kırılma riskini arttırır. İdeal bir vücut ağırlığına sahip olmak hem sağlığımız için hem de kemiklerimiz için oldukça önemlidir.

Kalsiyum

18 ile 50 yaş arası erkek ve kadınların günde 1.000 miligram kalsiyum alması gerekir. 50 yaş üstü kadınlar ile 70 yaşını geçmiş erkeklerde bu miktar 1.200 miligrama yükselir. En iyi kalsiyum kaynağı besinler şunlardır.

• Az yağlı süt ürünleri

• Koyu yeşil yapraklı sebzeler

• Kemikli balıklar

• Soya ürünleri

• Kalsiyum takviyeli tahıllar ve portakal suyu

Diyetinizden yeterli miktarda kalsiyum almayı zor buluyorsanız, kalsiyum takviyesi almayı düşünün. Bununla birlikte, çok fazla kalsiyum alımı böbrek taşlarına yol açabilmektedir. Yapılan bazı çalışmalarda özellikle kalsiyum takviyelerinin çok olmasının aşırı kalsiyum alımına ve bunun da kalp hastalığı riskini artırabileceğini öne sürmektedir. Uzmanlar kalsiyum takviyeleri ve diyetten alınacak toplam kalsiyum miktarının günde 2000 miligramdan fazla olmamasını tavsiye etmektedir.

D vitamini

D vitamini vücudunuzun kalsiyum emilimini artırır ve kemik sağlığını iyileştirir. İnsanlar güneş ışığından yeterli miktarda D vitamini alabilirler. Ancak eğer yeterince güneş ışığı göremiyorsanız, yüksek rakımda yaşıyorsanız, yatağa bağımlıysanız veya deri kanseri riski nedeniyle güneşe çıkmak size zarar veriyorsa D vitaminini güneşten almak sizin için iyi bir seçenek olmayabilir.

Bilim adamları, her insan için en uygun günlük D vitamini dozunu henüz tespit edememişlerdir.  Ancak yetişkinler için iyi bir başlangıç noktası, yiyecek ya da besin takviyesi yoluyla günde 600 ila 800 uluslararası birimdir (IU). Diğer D vitamini kaynakları yeterli olmayan ve özellikle güneşe çıkamayan kişilerin biraz daha fazla alması gereklidir. Çoğu çoklu vitamin kompleksi üründe 600 ile 800 IU D vitamini içerir. D vitamini günde 4,000 IU'ya kadar çoğu insan için güvenlidir.

Egzersiz

Egzersiz, güçlü kemikler oluşturmanıza ve kemik kaybını yavaşlatmanıza yardımcı olabilir. Egzersize ne zaman başlarsanız başlayın kemikleriniz fayda görecektir. Ancak gençken yapılan düzenli egzersizin ve hayat boyu yapılan egzersizin faydası en çoktur.

Kuvvetlendirme egzersizleri, vücut ağırlığı ile yapılan egzersizler ve denge egzersizleri özellikle osteoporozda önerilir. Kuvvetlendirme egzersizleri, kol ve sırt çevresindeki kasları ve kemikleri güçlendirmeye yardımcı olur. Yürüme, hafif tempolu koşu, merdiven çıkma, ip atlama gibi vücut ağırlığı ile yapılan egzersizler bacak ve kalçalardaki kas ve kemiklerinizi etkiler. Tai chi gibi denge egzersizleri özellikle yaşlandıkça düşme riskinizi azaltabilir.

Yüzme, bisiklet binme gibi egzersizler iyi bir kardiyovasküler fitness sağlayabilir, ancak kemik sağlığını iyileştirmek için yararlı değildir.

Osteoporoz açısından değerlendirilmek için lütfen 0212 440 32 32 numaralı telefonu arayın ve fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümünden bir randevu alın.