Tıbbi Birimler
- Ana Sayfa
- Tıbbi Birimler
- Çocuk Cerrahisi
Doç.Dr.Mithat
Günaydın'ın Çocuk Cerrahisi, inguinal Herni ve Hidrosel (kasık Fıtığı ve su
fıtığı) ve İnmemiş testis hakkında bilgilendirme yazısı:
ÇOCUK
CERRAHİSİ HASTALIK YELPAZESİ
Yenidoğan döneminden
erişkinliğe kadar olan çocukluk çağına ait (0-17 yaş), doğumsal ve/veya edinsel
solunum, sindirim ve boşaltım sistemlerini ilgilendiren cerrahi hastalıkların
tanı ve tedavi yöntemlerini uygulayan bir bilim dalıdır.
Çocuklar, hiçbir zaman
erişkinlerin küçültülmüş bir hali değildir. Çocukluk çağının kendine özgü
fizyolojisi ve hastalıkları vardır. Çocukluk çağında görülen hastalıklar,
dönemlere göre farklı özellikler göstermektedir. Bu hastalıkların tanı ve
tedavisi çocuğun gelişimi, fizyolojisi ve psikolojisi göz önüne alınarak
yapılmalıdır. Cerrahi yaklaşım gerektiren hastalıklar ise ilgili konulara özgü
tanı ve tedavi yöntemlerini belirleyen ve uygulayan Çocuk
Cerrahları tarafından değerlendirilmeli ve gerçekleştirilmelidir.
Çocukluk çağında yapılan
cerrahi bir müdehalenin sonuçlarını, hastalar bir ömür boyu üzerlerinde
taşırlar. Bu nedenle, çocukların cerrahi
müdahaleleri, iyi yetişmiş Çocuk Cerrahları tarafından
yapılmalıdır.
•
Günümüzde çocuklarda
Laparoskopik (Kapalı Yöntem) ameliyatlar artık yaygın olarak
yapılabilmektedir. Özellikle laparoskopik olarak kolesistektomi,
apendektomi, over (yumurta) kistleri ve torsiyonları, inmemiş testisin
araştırılması hastanemizde yapılmaktadır.
1-Yenidoğanın Cerrahi Hastalıkları
Yemek borusundan anüse
kadar doğuştan barsak tıkanıklıkları (ATREZİLER-MEKONYUM
İLEUSU-MALROTASYON-VOLVULUS)
•
Barsaklarda
sinir felci ve sinir yokluğu ''Aganglionozis'' ( Hirschprung Hastalığı)
•
Yenidoğan
döneminde görülen karın kitleleri (Tümörler, Kistler)
•
Anüsün
kapalı olması (ANAL ATREZİ)
•
Diafragma
Hernisi
Karın Duvarı Anomalileri (Omfalosel, Gastroşizis)
2-Herni (FITIKLAR) ve inguinoskrotal Bölge
Hastalıkları
•
*İnguinal
Herni (Kasık Fıtığı) *Hidrosel
(Su fıtığı) * Göbek Fıtığı
•
*Kordon
Kisti
*Nuck Kisti *Epigastrik Herni
•
*İnmemiş
Testis
*Testis Torsiyonu
• *Testis Tümörleri *Varikosel
3-Sindirim Sistemi Cerrahi Hastalıkları
•
Yemek borusunun
(ösofagus) darlıkları, yanıcı ve yakıcı madde içimine bağlı oluşan
hastalıklar (Korozif Ösofajit)
• Mide çıkışı darlık, tıkanıklık , Pilor Stenozu
•
Gastroözofagial reflü
hastalığı (GER) ve komplikasyonları
•
İnce barsakların
tıkanıklığı, Brid İleus, polip hastalığı,
•
Kabızlık, makatta çatlak
ve fistül oluşumu, perianal abse
• Karaciğer kist Hidatik Hastalığı
• Safra yollarının doğumsal yokluğu, kistik genişlemesi
• Kolelitiazis (taş hastalığı)
(Laparoskopik ''Kapalı'' Ameliyat)
• Dalak hastalıkları ve kan hastalıklarında Splenektomi ( dalak
çıkarılması)
•
Pankreas
kistleri ve tümörleri
• Acil Olan Sindirim Sistemi Hastalıkları: (Akut Apandisit, ileus, invajinasyon, Volvulus)
4-Solunum Sistemi Cerrahi Hastalıkları
•
Doğumsal Akciğer
hastalıkları, kistleri
• Akciğer enfeksiyonlarına bağlı gelişen abse ve ampiyemin tedavisi
•
Soluk borusuna yabancı
cisim kaçması ve bronkoskopik girişimler
• Pnömotoraks, hemotoraks
• Akciğer Kist Hidatik Hastalığı
5-Çocukluk Çağında Kanser Hastalıkları ve
Cerrahi Tedavileri
•
Wilms Tümörü (böbrek
kaynaklı çocukluk çağı tümörü)
• Nöroblastom (Böbrek üstü bezi ve Sinir elemanları kaynaklı
tümörler)
• Yumuşak doku tümörleri
• Lenf bezi tümörleri (Lenfoma)
• Karaciğer tümörleri
• Akciğere yayılan tümörlerin cerrahi tedavisi
• Over, testis (yumurtalık) tümörleri
• Diğer organlara ait tümörler
6- Çocuklarda Baş Boyun Cerrahisi
• Doğumsal boyun kistleri ve sinüsleri (Tiroglossal Kist, brankial
yarık artıkları)
• Tortikollis, Boyun kitleleri (
lenfadenopati, lenfoma, boyunda gelişen tümörler),
•
Guatr
7-Çocuklarda Travma
•
Trafik kazaları
• Düşme, darp ve buna benzer genel vücüt travmaları
• Hırpalanmış çocuk sendromu
• Kesici, delici, karın, göğüs travmaları
7-Boşaltım Sistemi ve Üreme Organlarına ait
Cerrahi Hastalıklar
•
Böbrek kistleri,
tümörleri
• Böbrek üreter bileşke darlıkları (UPJ darlığı)
• Üreter mesane bileşke darlıkları (UVJ darlığı)
• Üreter genişlemesi, taşları
• Vezikoüreteral reflü (VUR) (İdrarın mesaneden üretere geri kaçışı)
• Mesane enfeksiyonları, taş
• Karın ön duvarının oluşmamasına bağlı mesanının karın dışına
açılması (Ekstrofia Vesika)
• Erkek çocuklarda üretranın alta açılması (hipospadias) (peygamber
sünneti)
• Epididimoorşit (testis iltihabı), balanit -postit (sünnet derisi
iltihabı) ve prostatit gibi enfeksiyonlar
• Sünnet
•
Kız çocuklarda Over
(yumurtalık) kistleri, torsiyonu (Laparoskopik Yaklaşım)
İNGUİNAL HERNİ (KASIK
FITIĞI)
Çocuk cerrahlarının en sık yaptığı
ameliyatların başında gelen kasık fıtığı çocuk anne karnında (Rahim) iken,
çocuğun testisleri de çocuğun karnı içindedir. Doğuma yakın testisler skorutum
dediğimiz torbaya iner. Bu aşamadan sonra,
testisin geçisine kadar açık olan processus vajinalis denilen zarın
erimesi ile kasık kanalının iç halkası kapanır. Karın içi ile skrotum arasında
bağlantı kalmaz. Bu zar kapanmazsa fıtık denilen oluşum
olur.
Miadında doğan bebeklerde %1-3
sıklıkta görülürken, prematürelerde bu oran daha yüksektir. Erkeklerde kızlara
göre daha sıktır ve sağ tarafta olma ihtimali daha fazladır.
Fıtık yenidoğan döneminden itibaren
herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir. Karın içi basıncı
arttığı durumlarda, erkek çocuklarında sıklıkla bağırsaklar ya da karın içi
organların üzerini kaplayan omentum adı verilen yağ tabakası, kız çocuklarında
ise sıklıkla yumurtalıklar ve bağırsaklar bu kesenin içine girerek kasık
bölgesinde bir şişlik meydana getirir. Bu şişliğin şişip kaybolması fıtığın en
önemli bulgusudur. Aile de bu şişliği görerek çocuk cerrahına başvurur. Tedavisi mutlaka cerrahidir. Tanı alır almaz
en kısa sürede ameliyat edilmelidir. Ameliyat edilmesindeki
neden; fıtık kesesi içine barsak, yumurtalık gibi yapıların girmesi (inkarserasyon) ve geç
kalındığında da sıkışan organın dolaşımının bozularak gangrene gitmesi (strangülasyon) ile sonuçlanan
ve hayati tehlike oluşturan bir tablo ile karşılaşılabilme olasılığının yüksek
olmasındandır.
Ameliyatının önüne geçecek başka bir hastalık, anestezi almasını
gecikterecek üst solunum yolu enfeksiyonu, kansızlık gibi sorunları yoksa en
kısa sürede opere edilmelidir. Günübirlik ameliyatlardandır. 5-6 saat açlık
sonrası yaklaşık 0,5-1 saatlik bir ameliyatla fıtık ameliyatı gerçekleştirilir.
Fıtık
ameliyatı basit bir girişim gibi görünmekle beraber yüksek teknik beceri ve
tecrübe isteyen bir ameliyattır. İnguinal
bölgede kilot çizgisi denilen çizgi üzerinden transvers olarak 1,5-2 cm.lik
kesi ile yapılır fıtık kesesi bulunurak testisin damarları ve spermatik korddan
ayrılır. Kese kasık kanalının iç halkası hizasında anatomik olarak kapanması
gereken yerde bağlanır. Bu işlemler sırasında özellikle küçük çocuklarda
deneyimsiz bir cerrahın testisin damarları ve spermatik korda zarar verme
olasılığı oldukça yüksektir.
Çocuklarda Laparoskopik fıtık
ameliyatı yapılmakla beraber, çocukta fıtık ameliyat kesisinin 1.5 cm kadar
olmasından dolayı çoğu çocuk cerrahı laparoskopik yaklaşımı tercih
etmemektedir. Ayrıca bu yaklaşım açık cerrahi kadar anatomik değildir. Nüks
şansı bir miktar daha yüksektir.
HİDROSEL
Fıtıkta anlatılan mekanizmalar
hidroselde de geçerlidir. Hidroseli fıtıktan ayıran özellik , açık kalan
processus vajinalisin organların değil sadece karın içi sıvının girişine imkan
vermesi bu nedenle de fıtık boğulmasının söz konusu olmamasıdır. Hidrosel bu
özelliğinden dolayı fıtık gibi hemen ameliyat edilmez. 1 yaşına kadar beklenir
kapanmazsa o zaman fıtık gibi onarılır. 2 yaşına kadar gerilemeyen hidroselin
geçme ihtimali yoktur. Ameliyat edilmelidir.
İNMEMİŞ TESTİS
İnmemiş Testis nedir? İnmemiş
testisin nedenleri nelerdir? tedavi
yöntemleri nelerdir?
Testisin skrotumda olmaması
İntrauterin dönemde, testis karnın içindedir, daha sonra, inguinal kanaldan
geçerek skrotuma iner. Bu iniş gerçekleşmezse “inmemiş testis” denilen durum
oluşur. Nedeni sıklıkla testisin damarının kısa kalması, testisi aşağa
yönlendiren gubernakulum denilen yapının yetersiz kalması veya yanlış yere
yönllenmesidir. Ayrıca hormonal faktörler de söz konusudur. Bu durumda
genellikle her iki testis inmez.
İnmemiş
testisin sonuçları nedir?
İnmemiş testisin sonuçları son
derece önemlidir. Şöyleki; kasık kanalı veya karın bölgesindeki ısı, skrotum
yani torbadaki ısıdan 1.5-2 derece daha fazladır. Bu nedenle ısıya maruz kalan
testis dokusunda bozulma meydana gelir. Nasılki tavuk yumurtası sıcakta kalınca
bir süre sonra bozuluyor, burada da aynı durum söz konusu.. Bozulan testis
dokusu sperm yapma yeteneğini zaman içinde kaybeder, Sonuçta sperm sayısı,
kalitesi etkileniyor ve testis ısıya ne kadar maruz kalırsa infertilite yani
çocuk sahibi olamama (Kısırlık)
riski artıyor. İkinci sonuç bu testisden erişkin yaşlara gelindiğinde testis
kanseri çıkma olasılığı normale göre büyük oranda artıyor.
Tedavi Yaklaşımı nasıl
olmalıdır?
Tek
taraflı inmemiş testisin tedavisi kesinlikle cerrahidir. Tek
taraflı inmemiş testis tedavisinde hormon tedavisinin yeri yoktur. Çift taraflı
inmemiş testislerde hormon tedavisi denenebilir.
Ameliyat yaşı 6 aydan
sonradır ancak 1 yaşından sonraya da bırakılmamalıdır.
Çocukta, inmemiş testis ameliyatının önüne geçecek başka bir hastalık yoksa,
anestezi almasını gecikterecek Üst solunum yolu enfeksiyonu, kansızlık gibi
sorunları yoksa en kısa sürede opere edilmelidir. 5-6 saat açlık sonrası
yaklaşık 1 saatlik bir ameliyatla testis indirilebilir. Günübirlik ameliyatlardandır.
Muayenede, testis kasık kanalında ele geliyorsa, ameliyat kasık bölgesinden yatay olarak kilot çizgisi de denilen katlantının üzerinden yapılan 2 cm.lik kesi ile gerçekleştirilir. Kasık kanalı içinde testis bulunarak serbestleştirilir ve skrotuma (torba) indirilerek tespit edilir. Ancak, bazen damar kısalığı tamamen inmesine olanak vermez, bu durumda testis indirelebildiği kadar indirilip bir süre sonra damarın uzadığı varsayılarak yeniden ameliyat edilebilir. Bazen de testis atrofiye gitmiş olabilir ve indirilen doku çok küçük kalabilir ve doktorun aileye testisi indirdiğini anlatabilmesi zor olur...
Testis muayenede ele gelmiyorsa,
öncellikle karın ve skrotal bölge ultrasonu yaptırmak gerekir. Sonuçta testis
ele gelmiyorsa ya karın içindedir ya da ele gelmeyecek ve Ultrasonda da
tespit edilemeyecek kadar küçülmüştür.
Ele
gelmeyen testiste Mutlaka Laparokopik olarak (kapalı yöntem) inmemiş testis
araştırılmalıdır. Bu durumda, testis karın içinde
bulunursa yeri ve boyutları uygunsa, kasık kanalına itilerek açık cerrahi ile
indirillir. Karın içinde testis hiç olmayabilir (anorşi). Ya da bulunan testis
çok küçük kalmıştır. Bu durumda testis dokusu ileride kanser oluşmasına olanak
vermemek için çıkarılmalıdır (Orşiektomi). Laparoskopi sırasında testisin
damarlarının ve spermatik kord'un kasık kanalına girdiği görülüyorsa,
çoğunlukla damar ve spermatik kordun hipoplazik (gelişmemiş)olduğu görülür. Bu
durumda, testisin indiğini, ancak
beslenemediği için erimiş olduğunu anlarız. Kasık kanalından yapılan kesi ile
testis artığı olan doku çıkarılmalıdır.
Zaman
zaman inen ve zaman zaman da yukarı kaçan testis için ne yapılmalıdır?
Bu duruma Utangaç (retraktil) Testis
denilmektedir. Karar verilmesi zor durumdur. Testisin skrotumda ne kadar süre
ile kaldığı, ne kadar süre ile yukarı kaçtığı takip edilmelidir. Özellikle,
çocuk gece uyurken altı açılıp bakılmalı, gündüz bakılmalı, sonuçta 24 saatin
yarıdan fazlasında skrotuma inen bir testisle karşı karşıya kaldığımızda
ameliyat edilmesine gerek olmadığı ya da kasık kanalından değilde skrotum
üzerinden yapılan bir kesi ile testisi tespit etmek yeterli olacaktır.