Doç.Dr.Mithat Günaydın'ın Çocuk Cerrahisi, inguinal Herni ve Hidrosel (kasık Fıtığı ve su fıtığı) ve İnmemiş testis hakkında bilgilendirme yazısı:

 

                                            ÇOCUK CERRAHİSİ HASTALIK YELPAZESİ

 

                     Yenidoğan döneminden erişkinliğe kadar olan çocukluk çağına ait (0-17 yaş), doğumsal ve/veya edinsel solunum, sindirim ve boşaltım sistemlerini ilgilendiren cerrahi hastalıkların tanı ve tedavi yöntemlerini uygulayan bir bilim dalıdır.

                Çocuklar, hiçbir zaman erişkinlerin küçültülmüş bir hali değildir. Çocukluk çağının kendine özgü fizyolojisi ve hastalıkları vardır. Çocukluk çağında görülen hastalıklar, dönemlere göre farklı özellikler göstermektedir. Bu hastalıkların tanı ve tedavisi çocuğun gelişimi, fizyolojisi ve psikolojisi göz önüne alınarak yapılmalıdır. Cerrahi yaklaşım gerektiren hastalıklar ise ilgili konulara özgü tanı ve tedavi yöntemlerini belirleyen ve uygulayan Çocuk Cerrahları tarafından değerlendirilmeli ve gerçekleştirilmelidir.

                Çocukluk çağında yapılan cerrahi bir müdehalenin sonuçlarını, hastalar bir ömür boyu üzerlerinde taşırlar.  Bu nedenle, çocukların cerrahi müdahaleleri, iyi yetişmiş Çocuk Cerrahları tarafından yapılmalıdır.

         Günümüzde çocuklarda Laparoskopik (Kapalı Yöntem) ameliyatlar artık yaygın  olarak  yapılabilmektedir. Özellikle laparoskopik olarak kolesistektomi, apendektomi, over (yumurta) kistleri ve torsiyonları, inmemiş testisin araştırılması hastanemizde yapılmaktadır.

1-Yenidoğanın Cerrahi Hastalıkları

              Yemek borusundan anüse kadar doğuştan barsak tıkanıklıkları (ATREZİLER-MEKONYUM İLEUSU-MALROTASYON-VOLVULUS)

         Barsaklarda sinir felci ve sinir yokluğu ''Aganglionozis'' ( Hirschprung Hastalığı)

         Yenidoğan döneminde görülen karın kitleleri (Tümörler, Kistler)

         Anüsün kapalı olması (ANAL ATREZİ)

         Diafragma Hernisi

             Karın Duvarı Anomalileri (Omfalosel, Gastroşizis)

2-Herni (FITIKLAR) ve inguinoskrotal Bölge Hastalıkları

         *İnguinal Herni (Kasık Fıtığı)           *Hidrosel (Su fıtığı)         * Göbek Fıtığı

         *Kordon Kisti                                      *Nuck Kisti                      *Epigastrik Herni

         *İnmemiş Testis                                 *Testis Torsiyonu

         *Testis Tümörleri                               *Varikosel

3-Sindirim Sistemi Cerrahi Hastalıkları

         Yemek borusunun (ösofagus) darlıkları, yanıcı ve yakıcı madde içimine bağlı oluşan hastalıklar (Korozif Ösofajit)

   Mide çıkışı darlık, tıkanıklık , Pilor Stenozu

   Gastroözofagial reflü hastalığı (GER) ve komplikasyonları

   İnce barsakların tıkanıklığı, Brid İleus, polip hastalığı,

   Kabızlık, makatta çatlak ve fistül oluşumu, perianal abse

   Karaciğer kist Hidatik Hastalığı

   Safra yollarının doğumsal yokluğu, kistik genişlemesi

   Kolelitiazis (taş hastalığı)    (Laparoskopik ''Kapalı'' Ameliyat)

   Dalak hastalıkları ve kan hastalıklarında Splenektomi ( dalak çıkarılması)

         Pankreas kistleri ve tümörleri

   Acil Olan Sindirim Sistemi Hastalıkları: (Akut Apandisit, ileus, invajinasyon, Volvulus)

4-Solunum Sistemi Cerrahi Hastalıkları

         Doğumsal Akciğer hastalıkları, kistleri

   Akciğer enfeksiyonlarına bağlı gelişen abse ve ampiyemin tedavisi

   Soluk borusuna yabancı cisim kaçması ve bronkoskopik girişimler

   Pnömotoraks, hemotoraks

   Akciğer Kist Hidatik Hastalığı

5-Çocukluk Çağında Kanser Hastalıkları ve Cerrahi Tedavileri

         Wilms Tümörü (böbrek kaynaklı çocukluk çağı tümörü)

   Nöroblastom (Böbrek üstü bezi ve Sinir elemanları kaynaklı tümörler)

   Yumuşak doku tümörleri

   Lenf bezi tümörleri (Lenfoma)

   Karaciğer tümörleri

   Akciğere yayılan tümörlerin cerrahi tedavisi

   Over, testis (yumurtalık) tümörleri

   Diğer organlara ait tümörler

6- Çocuklarda Baş Boyun Cerrahisi

   Doğumsal boyun kistleri ve sinüsleri (Tiroglossal Kist, brankial yarık artıkları)

   Tortikollis,  Boyun kitleleri ( lenfadenopati, lenfoma, boyunda gelişen tümörler),

   Guatr

7-Çocuklarda Travma

         Trafik kazaları

   Düşme, darp ve buna benzer genel vücüt travmaları

   Hırpalanmış çocuk sendromu

   Kesici, delici, karın, göğüs travmaları

7-Boşaltım Sistemi ve Üreme Organlarına ait Cerrahi Hastalıklar

         Böbrek kistleri, tümörleri

   Böbrek üreter bileşke darlıkları (UPJ darlığı)

   Üreter mesane bileşke darlıkları (UVJ darlığı)

   Üreter genişlemesi, taşları

   Vezikoüreteral reflü (VUR) (İdrarın mesaneden üretere geri kaçışı)

   Mesane enfeksiyonları, taş

   Karın ön duvarının oluşmamasına bağlı mesanının karın dışına açılması (Ekstrofia Vesika)

   Erkek çocuklarda üretranın alta açılması (hipospadias) (peygamber sünneti)

   Epididimoorşit (testis iltihabı), balanit -postit (sünnet derisi iltihabı) ve prostatit gibi enfeksiyonlar

   Sünnet

         Kız çocuklarda Over (yumurtalık) kistleri, torsiyonu (Laparoskopik Yaklaşım)

 

                                                      İNGUİNAL HERNİ (KASIK FITIĞI)

 

          Çocuk cerrahlarının en sık yaptığı ameliyatların başında gelen kasık fıtığı çocuk anne karnında (Rahim) iken, çocuğun testisleri de çocuğun karnı içindedir. Doğuma yakın testisler skorutum dediğimiz torbaya iner. Bu aşamadan sonra,  testisin geçisine kadar açık olan processus vajinalis denilen zarın erimesi ile kasık kanalının iç halkası kapanır. Karın içi ile skrotum arasında bağlantı kalmaz. Bu zar kapanmazsa fıtık denilen oluşum olur.

          Miadında doğan bebeklerde %1-3 sıklıkta görülürken, prematürelerde bu oran daha yüksektir. Erkeklerde kızlara göre daha sıktır ve sağ tarafta olma ihtimali daha fazladır.

          Fıtık yenidoğan döneminden itibaren herhangi bir zamanda ortaya çıkabilir. Karın içi basıncı arttığı durumlarda, erkek çocuklarında sıklıkla bağırsaklar ya da karın içi organların üzerini kaplayan omentum adı verilen yağ tabakası, kız çocuklarında ise sıklıkla yumurtalıklar ve bağırsaklar bu kesenin içine girerek kasık bölgesinde bir şişlik meydana getirir. Bu şişliğin şişip kaybolması fıtığın en önemli bulgusudur. Aile de bu şişliği görerek çocuk cerrahına başvurur.  Tedavisi mutlaka cerrahidir. Tanı alır almaz en kısa sürede ameliyat edilmelidir. Ameliyat edilmesindeki neden; fıtık kesesi içine barsak, yumurtalık gibi yapıların girmesi (inkarserasyon) ve geç kalındığında da sıkışan organın dolaşımının bozularak gangrene gitmesi (strangülasyon) ile sonuçlanan ve hayati tehlike oluşturan bir tablo ile karşılaşılabilme olasılığının yüksek olmasındandır.

         Ameliyatının önüne geçecek başka bir hastalık, anestezi almasını gecikterecek üst solunum yolu enfeksiyonu, kansızlık gibi sorunları yoksa en kısa sürede opere edilmelidir. Günübirlik ameliyatlardandır. 5-6 saat açlık sonrası yaklaşık 0,5-1 saatlik bir ameliyatla fıtık ameliyatı gerçekleştirilir.

           Fıtık ameliyatı basit bir girişim gibi görünmekle beraber yüksek teknik beceri ve tecrübe isteyen bir ameliyattır. İnguinal bölgede kilot çizgisi denilen çizgi üzerinden transvers olarak 1,5-2 cm.lik kesi ile yapılır fıtık kesesi bulunurak testisin damarları ve spermatik korddan ayrılır. Kese kasık kanalının iç halkası hizasında anatomik olarak kapanması gereken yerde bağlanır. Bu işlemler sırasında özellikle küçük çocuklarda deneyimsiz bir cerrahın testisin damarları ve spermatik korda zarar verme olasılığı oldukça yüksektir. 

            Çocuklarda Laparoskopik fıtık ameliyatı yapılmakla beraber, çocukta fıtık ameliyat kesisinin 1.5 cm kadar olmasından dolayı çoğu çocuk cerrahı laparoskopik yaklaşımı tercih etmemektedir. Ayrıca bu yaklaşım açık cerrahi kadar anatomik değildir. Nüks şansı bir miktar daha yüksektir.         

                                                                            HİDROSEL

             Fıtıkta anlatılan mekanizmalar hidroselde de geçerlidir. Hidroseli fıtıktan ayıran özellik , açık kalan processus vajinalisin organların değil sadece karın içi sıvının girişine imkan vermesi bu nedenle de fıtık boğulmasının söz konusu olmamasıdır. Hidrosel bu özelliğinden dolayı fıtık gibi hemen ameliyat edilmez. 1 yaşına kadar beklenir kapanmazsa o zaman fıtık gibi onarılır. 2 yaşına kadar gerilemeyen hidroselin geçme ihtimali yoktur. Ameliyat edilmelidir.

     

                                                                 İNMEMİŞ TESTİS

İnmemiş Testis nedir? İnmemiş testisin nedenleri nelerdir?  tedavi yöntemleri nelerdir? 

         Testisin skrotumda olmaması İntrauterin dönemde, testis karnın içindedir, daha sonra, inguinal kanaldan geçerek skrotuma iner. Bu iniş gerçekleşmezse “inmemiş testis” denilen durum oluşur. Nedeni sıklıkla testisin damarının kısa kalması, testisi aşağa yönlendiren gubernakulum denilen yapının yetersiz kalması veya yanlış yere yönllenmesidir. Ayrıca hormonal faktörler de söz konusudur. Bu durumda genellikle her iki testis inmez.

                                        İnmemiş testisin  sonuçları nedir?

            İnmemiş testisin sonuçları son derece önemlidir. Şöyleki; kasık kanalı veya karın bölgesindeki ısı, skrotum yani torbadaki ısıdan 1.5-2 derece daha fazladır. Bu nedenle ısıya maruz kalan testis dokusunda bozulma meydana gelir. Nasılki tavuk yumurtası sıcakta kalınca bir süre sonra bozuluyor, burada da aynı durum söz konusu.. Bozulan testis dokusu sperm yapma yeteneğini zaman içinde kaybeder, Sonuçta sperm sayısı, kalitesi etkileniyor ve testis ısıya ne kadar maruz kalırsa infertilite yani çocuk sahibi olamama (Kısırlık) riski artıyor. İkinci sonuç bu testisden erişkin yaşlara gelindiğinde testis kanseri çıkma olasılığı normale göre büyük oranda artıyor.

                                          Tedavi Yaklaşımı nasıl olmalıdır?

 

                 Tek taraflı inmemiş testisin tedavisi kesinlikle cerrahidir. Tek taraflı inmemiş testis tedavisinde hormon tedavisinin yeri yoktur. Çift taraflı inmemiş testislerde hormon tedavisi denenebilir.

             Ameliyat yaşı 6 aydan sonradır ancak 1 yaşından sonraya da bırakılmamalıdır. Çocukta, inmemiş testis ameliyatının önüne geçecek başka bir hastalık yoksa, anestezi almasını gecikterecek Üst solunum yolu enfeksiyonu, kansızlık gibi sorunları yoksa en kısa sürede opere edilmelidir. 5-6 saat açlık sonrası yaklaşık 1 saatlik bir ameliyatla testis indirilebilir. Günübirlik ameliyatlardandır.

             Muayenede, testis kasık kanalında ele geliyorsa, ameliyat kasık bölgesinden yatay olarak kilot çizgisi de denilen katlantının üzerinden yapılan 2 cm.lik kesi ile gerçekleştirilir. Kasık kanalı içinde testis bulunarak serbestleştirilir ve skrotuma (torba) indirilerek tespit edilir. Ancak, bazen damar kısalığı tamamen inmesine olanak vermez, bu durumda testis  indirelebildiği kadar indirilip bir süre sonra damarın uzadığı varsayılarak yeniden ameliyat edilebilir. Bazen de testis atrofiye gitmiş olabilir ve indirilen doku  çok küçük kalabilir ve doktorun aileye testisi indirdiğini anlatabilmesi zor olur...

            Testis muayenede ele gelmiyorsa, öncellikle karın ve skrotal bölge ultrasonu yaptırmak gerekir. Sonuçta testis ele gelmiyorsa ya karın içindedir ya da ele gelmeyecek ve Ultrasonda da tespit edilemeyecek kadar küçülmüştür.

Ele gelmeyen testiste Mutlaka Laparokopik olarak (kapalı yöntem) inmemiş testis araştırılmalıdır. Bu durumda, testis karın içinde bulunursa yeri ve boyutları uygunsa, kasık kanalına itilerek açık cerrahi ile indirillir. Karın içinde testis hiç olmayabilir (anorşi). Ya da bulunan testis çok küçük kalmıştır. Bu durumda testis dokusu ileride kanser oluşmasına olanak vermemek için çıkarılmalıdır (Orşiektomi). Laparoskopi sırasında testisin damarlarının ve spermatik kord'un kasık kanalına girdiği görülüyorsa, çoğunlukla damar ve spermatik kordun hipoplazik (gelişmemiş)olduğu görülür. Bu durumda, testisin  indiğini, ancak beslenemediği için erimiş olduğunu anlarız. Kasık kanalından yapılan kesi ile testis artığı olan doku çıkarılmalıdır.

Zaman zaman inen ve zaman zaman da yukarı kaçan testis için ne yapılmalıdır?

Bu duruma Utangaç (retraktil) Testis denilmektedir. Karar verilmesi zor durumdur. Testisin skrotumda ne kadar süre ile kaldığı, ne kadar süre ile yukarı kaçtığı takip edilmelidir. Özellikle, çocuk gece uyurken altı açılıp bakılmalı, gündüz bakılmalı, sonuçta 24 saatin yarıdan fazlasında skrotuma inen bir testisle karşı karşıya kaldığımızda ameliyat edilmesine gerek olmadığı ya da kasık kanalından değilde skrotum üzerinden yapılan bir kesi ile testisi tespit etmek yeterli olacaktır.